به گزارش پایگاه خبری زیارت نیوز، اداره خدمات فرش، یکی از ادارات زیرمجموعه معاونت خدمات زائرین حرم مطهر رضوی به شمار می‌آید که در دو بخش «خدمات فرش رواق‌ها» و «خدمات فرش صحن‌ها» تمامی خدمات فرش‌آرایی حرم مطهر را به صورت شبانه‌روزی انجام می‌دهد. در ادامه با سیدمقداد صفاریان مدیر اجرایی خدمات فرش حرم مطهر حضرت رضا(ع) به گفت‌وگو می‌پردازیم تا با خدمات فرش‌آرایی این بارگاه ملکوتی بیشتر آشنا شویم.
این اداره در بخش خدمات فرش رواق‌های حرم مطهر رضوی چه وظایفی را برعهده دارد؟
همان‌طور که می‌دانید این اداره در دو بخش وظیفه فرش‌آرایی صحن‌ها و رواق‌های حرم مطهر را برعهده دارد. در رواق‌ها، محل‌های عبادت زائران و برگزاری مراسمات گوناگون با فرش‌های دستباف و مسیرهای تردد آنان با فرش‌های ماشینی مفروش می‌شود چنان‌که در مجموع از حدود ۴۰ هزار مترمربع فرش دستباف برای فرش‌آرایی رواق‌ها استفاده می‌شود. البته تنظیم و چیدمان فرش‌ها در رواق‌ها با توجه به نیازهای زائران در طول سال انجام می‌گیرد. در واقع بدین منظور طرح‌های چیدمان فرش تابستانه و زمستانه داریم یعنی در نیمه دوم سال با توجه به نیاز زائران سطح رواق‌ها بیشتر مفروش می‌شود. از دیگر خدمات فرش در بخش رواق‌ها، می‌توان به جاجیم‌دوزی ریشه‌های فرش‌های دستباف برای نگهداری آن‌ها، لکه‌برداری و نظافت فرش‌ها اشاره کرد.
چه فعالیت‌هایی در بخش خدمات فرش صحن‌های حرم مطهر انجام می‌شود؟
صحن‌های حرم مطهر با توجه به پیش‌بینی میزان حضور زائران و شرایط آب و هوایی و نیازسنجی صورت گرفته مفروش می‌شود. در این میان، اغلب فرش‌آرایی صحن‌ها مربوط به زمان برگزاری نمازهای یومیه حرم مطهر و مناسبت‌های خاص است. از جمله مناسبت‌های خاص که حرم مطهر به طور گسترده مفروش می‌شود، می‌توان از ایام تحویل سال نو، سخنرانی رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال، شب‌های قدر، روز عرفه، اعیاد فطر، غدیر و قربان، ولادت و شهادت حضرت رضا(ع)، تاسوعا و عاشورای حسینی، شهادت پیامبر اکرم(ص)، شهادت حضرت فاطمه(س)، ولادت حضرت علی(ع)، نیمه شعبان و ۲۲ بهمن نام برد.
حداقل و حداکثر فرش‌آرایی صحن‌های حرم مطهر رضوی در طول سال چقدر است؟
در ایام معمول سال در زمان برگزاری نمازهای یومیه، ۵۰ تا ۱۰۰ هزار مترمربع از صحن‌ها مفروش می‌شود. این میزان با توجه به نیاز و شرایط در ایام مناسبتی و پیک با فرش‌آرایی صحن‌های مرکزی، پیرامونی و حریم حرم مطهر به حدود ۲۱۰ هزار مترمربع می‌رسد. در این حالت مفروشی صد درصدی است تا جایی که حتی مسیرهای تردد هم فرش می‌شود.
تنظیف فرش‌های حرم مطهر به چه صورت انجام می‌شود؟
به طور میانگین در هر شبانه‌روز، نزدیک به ۲۵ هزار مترمربع فرش در رواق‌ها تنظیف می‌شود. این میزان در صحن‌ها به حدود ۱۱۰ هزار مترمربع می‌رسد. البته خدمات تنظیف فرش‌های صحن‌ها پس از جمع‌آوری آن‌ها به ویژه در ایام شب در داخل انبارها انجام می‌شود. همچنین فرش‌ها با توجه به نیاز در طول سال به قالی‌شویی ارسال و شسته می‌شود. به طور مثال، در ۶ ماهه نخست سال جاری، حدود ۶ هزار و ۵۰۰ مترمربع فرش دستباف و نزدیک به ۸۴ هزار فرش ماشینی به قالی‌شویی ارسال شد.
چند نفر در ارائه خدمات فرش حرم مطهر مشارکت دارند؟
این اداره دارای ۶۵ نیروی ثابت در بخش خدمات فرش رواق‌ها است که بیشتر آنان کارشناسان فرش هستند. عمده خدمات در این بخش در شیفت صبح انجام می‌شود و در شیفت شب فقط نظافت صورت می‌گیرد بنابراین، این نیروها به طور معمول از ساعت ۷ تا ۱۷ خدمت می‌کنند. آنان بازدیدهای روزانه فرش‌آرایی رواق‌ها را انجام داده و اگر فرشی نیاز به تعویض، رفو و جاجیم‌دوزی داشته باشد، به دو کارشناس خُبره در این حوزه ارجاع می‌دهند تا پس از بررسی‌های دقیق‌تر، اقدامات فنی مربوطه صورت گیرد. فرش‌آرایی صحن‌ها نیز با بهره‌گیری از ظرفیت حدود ۶۰۰ نیروی نوجوان و جوان اداره خدمات فرش در سه شیفت مختلف ۸ ساعته انجام می‌شود. در هر شبانه‌روز به صورت میانگین حداقل حدود ۱۸۰ نیرو در فرش‌آرایی صحن‌ها مشارکت دارد که میزان فراخوان این نیروها در ایام مناسبتی و پیک با توجه به نیازسنجی صورت گرفته افزایش می‌یابد. به طور مثال در شهریور امسال که مصادف با ایام ماه صفر بود، نزدیک به ۱۲ هزار نفر در یک ماه خدمت کردند یعنی فرش‌آرایی صحن‌ها در دهه پایانی ماه صفر با حضور حدود ۴۰۰ نیرو در هر شبانه‌روز انجام شد.
همچنین اداره خدمات فرش از تجربیات و پیشنهادات خادمیاران تخصصی بخش نظارت فرش اداره امور خدمات عمومی حرم مطهر رضوی و گزارشات ارسالی آن‌ها برای ارتقای خدمات خود استفاده می‌کند.
در خصوص چگونگی تهیه این فرش‌ها نیز نکات لازم بفرمایید؟
کیفیت و طرح و نقشه فرش‌های ماشینی مورد نیاز که از آن‌ها برای مفروش کردن صحن‌ها استفاده می‌شود، در کمیسیون‌های تخصصی مربوطه تصویب شده و سپس این فرش‌ها که به طور معمول ۶ متری هستند، در رنگ‌های مختلف اعم از لاکی، فیروزه‌ای و کرم از شرکت‌های مختلف تولید فرش خریداری می‌شود. همچنین فرش‌های دستبافی که از آن‌ها برای فرش‌آرایی رواق‌ها و محل برگزاری برخی از مراسمات خاص و تشریفاتی همچون خطبه‌خوانی شب شهادت حضرت رضا(ع) و عاشورا در صحن‌ها استفاده می‌شود، از شرکت فرش آستان قدس رضوی تأمین می‌شود.
چه اقداماتی در طول سال برای ارتقای خدمات فرش حرم مطهر صورت می‌گیرد؟
هر ساله نونمایی فرش‌ها در صحن‌ها و رواق‌ها با توجه به نیازسنجی و همچنین نونمایی ناوگان تنظیف فرش‌ها همچون جاروبرقی‌های خاک‌گیر و غبارروب در دستور کار ما قرار دارد. می‌توان گفت به طور میانگین سالانه حدود ۶۰ هزار مترمربع فرش ماشینی نو تهیه و فرش‌های کهنه از چرخه استفاده در حرم مطهر خارج می‌شود.
اداره خدمات فرش در انجام چه اقدامات خاص دیگری مشارکت دارد؟
این اداره وظیفه پیگیری تحویل فرش‌های امانی حرم مطهر به هیئت‌های مذهبی و موکب‌ها را در ایام مناسبتی خاص همچون ماه محرم و صفر در راستای حفظ و اشاعه شعائر مذهبی و حمایت از برگزاری مجالس عزاداری برعهده دارد. به طور مثال، افزون بر ۷۳ هزار مترمربع فرش به صورت امانت در اختیار ۱۰۳ موکب و هیئت مذهبی اعم از ۱۶ موکب مستقر در حریم حرم مطهر رضوی و ۸۷ هیئت مذهبی شهر مشهد در ایام دهه آخر صفر امسال قرار گرفت.
البته امسال همزمان با ایام ولادت حضرت فاطمه معصومه(س)، ۱۶۰۰ مترمربع فرش نفیس دستباف تولیدی شرکت فرش آستان قدس رضوی نیز با همکاری این اداره در قالب برنامه «هدیه نفیس مهربان‌ترین برادر برای بهترین خواهر» از طرف آستان قدس رضوی به آستان مقدس حضرت معصومه(س) در قم ارسال شد.
ویژگی شاخص خدمت در بخش‌های مختلف اداره خدمات فرش حرم مطهر چیست؟
مهمترین شاخصه نیروهای این اداره با توجه به تنوع و تعدد خدماتش، روحیه خستگی‌ناپذیری آنان است. این نیروها با سعه صدر و رویی گشاده فعالیت‌های مختلف حوزه خدمات فرش؛ از بارگیری و تخلیه کامیون‌های فرش تا چیدمان، تعویض و تنظیف فرش‌ها را در یک روز انجام می‌دهند.
Sunday, 19 May , 2024